Dåaresthfaageles teemah 8.-10. daltese

Daate raajroe lea terroreheannadimmiej bïjre snjaltjen 22.b. 2011, jïh aaj vuartesje mah konsekvensh daate mijjen seabradahkese åadtjoeji. Sisvegem sjïehtedamme guktie learohkh viehkiem åadtjoeh ektiedimmieh vuejnedh.

Daan raajroen tjïrrh learohkh dïrregem åadtjoeh mejgujmie maehtieh jïjtsh politihkeles veeljemh darjodh. raajrosne dovne CoLabs, Storylabs, IdeaLabs jïh laavenjassetjomhpe. Raajrosne tseegkesovveme dejnie sjaavnjojne learoehkidie viehkiehtidh ellies goerkesem åadtjodh guktie nöörjen politihkeles systeeme jåhta jïh guktie lea guktie lea. Sisvegen tjïrrh raajrosne learohkh nuepiem åadtjoeh ektiedimmieh vuejnedh gaskem guktie seabradahke Nöörjesne lea tseegkesovveme, jïh dah konsekvensh daate vadtasåvva fïerhten årroejasse.

Gïelevåhkoe edtja saemien gïelide vuesiehtidh jïh lutnjedh. Learnlab sæjhta daan raajroen tjïrrh noerhtesaemien, åarjelsaemien jïh julevsaemien gïelem jïh kultuvrem eevtjedh jïh beagkoehtidh.

Ööhpehtimmieboelhkh leah bijjemes bielie Seabradahkefaagese saemien 5-10. Boelhki tjïrrh learohkh edtjieh maahtoem tseegkedh Saepmien bïjre jïh ussjedadtedh mij sæjhta jiehtedh bieline årrodh Saepmeste jïh jïjtse ektiedimmien bïjre dejtie ovmessie biehkide mah leah vïedteldihkie daan suarkan. Gaajhkh dov ovmessie teemah mah leah daennie boelhkesne, sïjhtieh lïhkebe tjïelkestamme sjïdtedh ovmessie raajroej tjïrrh Seabradahkefaagesne saemien 5-10.

Daate raajroe domtesi bïjre. Bijjemes bielesne learoesoejkesjistie tjåådtje almetjehealsoe jïh jieledehaalveme edtjieh viehkiehtidh guktie learohkh maahtoem evtiedieh mah learohki healsoem eevtjieh jïh dejtie ryöjrehtieh ovmessie haestemh jieliedisnie gïetedidh. Raajroe learoehkidie viehkehte ussjedadtedh jïh jïjtse jïh mubpiej domtesh damtijidh.

Raajroe mij mïrrestallemem, sïerredimmiem, tjïertevidtjiem buerkeste jïh aktine storylabine mij teemine åtna dej gelliej noeri bïjre mah veeljieh mïrrestallemen åvteste gæmhpodh jïh garmerdieh gïeh leah jïh gubpede båetieh.

Adveentelabe fïerhten skuvlebeajjan goeven. Fïerhten biejjien aktem sïllem gaavnh daanbeajjetje biejjielåhkoesæjrojne, daanbeajjetje onne onterdimmine jïh aktem raeriestimmiem akten darjomen bïjre maam maahta darjodh adveentetïjjen. Darjomh aajkojne utnieh vielie aerpievuekide jarngese bïejedh goh dïhte religijööse aspekte jåvleheevehtimmeste/jåvleeejehtallemistie. Datne jåvlelaavlomh, filmebïetskh, ussjedadtemelaavenjassh jïh såemies kreatijve darjomh gaavnh.

Raajroe kråahpe jïh seksualiteete lea seksualiteeten jïh ruvsen bïjre. Jienebh daejstie boelhkijste gyhtjelassh utnieh mej bijjeli edtjieh ussjedadtedh jïh mah maehtieh krïevije årrodh. Lohkehtæjja byöroe jearsoe mieriem tæjmoej bïjre bïejedh jïh baajedh learohki vaestiedassh mij akt årrodh mej bijjeli maehtieh vielie soptestalledh. Learohkh maehtieh gærjam darjodh jallh sov gærjesne tjaeledh Storylabesne. Dan nomme maahta årrodh Mov identiteete, Mov skaehtiegæstoe jallh Mov gæstoe.

Aamhtesisnie «Ektesne årrodh» vïenevoete, irhkeme, nedtevihte jïh vædtsoesvoete. Learohkh haestemh åadtjoeh jïjtsh gïeleåtnoem måjhtelidh, jïh jïjtsh jïh mubpiej dahkoeh. Feerhmesovveme jïh identiteete leah vihkeles baakoetjïerth. Daejnie boelhkine soptsestalleme klaassesne vihkeles. Vihkeles hijven astoem utnedh learohki vaestiedassi bïjre soptsestidh. Onterdidh, ussjedadtedh jïh såemies lahtestimmiej bïjre vielie soptsestidh. Learohkh maehtieh gærjam darjodh jallh sov gærjesne tjaeledh Storylabesne. Dan nomme maahta årrodh Mov identiteete, Mov skaehtiegæstoe jallh Mov gæstoe.

Daennie raajrosne leara vielie mij Pandemije lea, jïh man åvteste dïhte juhtije Korona-vijruse gaskem jeatjah lea pandemije. Laavenjassi jïh ussjedadtemen learohkh nuepiem åadtjoeh ussjedadtedh guktie dah jïjtjh maehtieh viehkine årrodh, mah dåehkieh mah leah sjïere vaahresne jïh maam maahta «lïeredh» destie mij dam nöörjen seabradahkem steegkie. Maahta labide tjïrrehtidh goh jïjtjeraarehke labh, jallh dejtie ektiedimmesne nuhtjedh.

Daan boelhken mijjieh digkiedimmiesoejkesjigujmie barkebe gusnie learohkh nuepiem åadtjoeh jïjtsh åvtegoerkesem nuhtjedh barkosne ektiedimmiem vueptiestidh joekehts energijehammoej gaskem, jïh dïhte faktume energije ij maehtieh gaarvanidh.

Daate raajroe lea ekonomijen bïjre mikroste makrose. Dïhte aalka privaate- jïh fuelhkieekonomijine, åvtelen perspektijve væjrene skaehtiesysteemese, nasjonaalebudsjedtese jïh tryjjesvoetestaatese.

Raajroe joejken bïjre, joejken histovrijen bïjre jïh joejken bïjre daan biejjien. Learohkh åadtjoeh jïjtse vueliegærjam gusnie edtjieh ånnetji vielie lïeredh joejkemen bïjre.

Vierhtieh ulmine utnieh learohki goerkesem saemien kultuvrese jïh aerpievuakan evtiedidh nænnoes perspektijvesne

Vierhtieh ulmine utnieh learohki goerkesem nænnoesvoeteste evtiedidh. Daate raajroe jeanoevïnhtsen, snjåhtjoeh vïnhtsem jïh saemien jektan histovrijem buerkeste. Daesnie buerkeste doh joekehts vïnhtsh daajehtsigujmie fïerhten vinhtsesåarhtese. Learohkh maehtieh baakojde reaktoe sæjjan bïejedh modellide.

Vierhtieh ulmine utnieh learohki goerkesem evtiedidh kreekh leah joekehts, jïh dah maehtieh klaasside bïejesovvedh. Dellie vihkele daajehtsidie daejredh goh aarhte, virvelekreekh, virvelenamhtah kreekh, jïh jieledesyklush. Daate vihth vihkele jis edtja maehtedh gïengelåbpoe goerkesem evtiedidh biologeles gellievoeten bïjre mænngan, jïh maam mijjieh almetjh maehtieh darjodh daam gellievoetem gorredidh.

Gellienfaageles ööhpehtimmiesoejkesje nænnoes evtiedimmien bïjre.

Raajrosne ovmessie elementh kulturelle vuekiej jïh tjeahpoevuekiej bïjre, tjeahpoen jïh artivismen bïjre.